Kiedy mówimy o Bożym Narodzeniu, nie możemy zapomnieć o Wigilii. Dla wielu osób to właśnie ten dzień jest najważniejszy. W polskiej tradycji Wigilia jest dniem typowo rodzinnym, którego nikt nie powinien spędzać samotnie. Jak kształtowała się tradycja kolacji wigilijnej?
Wigilia Bożego Narodzenia to w tradycji chrześcijańskiej dzień, który poprzedza Boże Narodzenie. Jest również dniem kończącym Adwent, czyli czas oczekiwania na przyjście Chrystusa na świat. Co ciekawe, przyjmuje się, że początki tego wyjątkowego wieczoru w roku sięgają aż do starożytnego Rzymu i obchodzonych w nim Saturnaliów.
W naszej tradycji Wigilia Bożego Narodzenia obchodzona jest 24 grudnia
Warto jednak dodać, że zarówno w Kościele prawosławnym, jak i greckokatolickim Wigilia przypada na 6 stycznia. Wszystko jest wynikiem posługiwania się kalendarzem juliańskim. Mało kto pamięta, że dzień, w który obchodzona była Wigilia Bożego Narodzenia był nieraz przesuwamy. Tradycja ludowa mówiła, że nie można było obchodzić Wigilii w niedzielę. Dlaczego? Miała ona być dniem, który nie przyjmuje postu. W efekcie wigilijną kolację urządzano wówczas w sobotę, a czas świętowania Bożego Narodzenia wydłużał się o dzień. W niektórych domach na Kielecczyźnie tradycja ta jest nadal kultywowana.
Tradycja mówi, że początek wigilijnej wieczerzy przypada w momencie, kiedy na niebie pojawia się pierwsza gwiazdka
Symbolika jest tu bardzo wyraźna – jest to nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która prowadziła Trzech Mędrców ze Wschodu. Zanim zasiądziemy do stołu należy odczytać fragment Ewangelii św. Łukasza. Chodzi oczywiście o fragment mówiący o narodzinach Jezusa. Nie można zapomnieć o modlitwie, w tym również o modlitwie za zmarłych, którzy nie zasiądą z nami do wigilijnej wieczerzy. Kolacja wigilijna w polskiej tradycji jest postna. Na stole znajduje się biały obrus, a pod nim siano. Nakryć powinno być o jedno więcej niż liczba osób, które w kolacji wezmą udział. To talerz dla niespodziewanego gościa. Obowiązkowym elementem wigilijnej wieczerzy jest dzielenie się opłatkiem.