Spośród wszystkich świąt do najbardziej rodzinnych należy Boże Narodzenie. Wyjątkową uroczystością jest kolacja spożywana w wigilię: wieczór poprzedzający dzień Bożego Narodzenia. Wokół tego dnia i kolacji wiąże się wiele zwyczajów. Niektóre z nich zostały zapomniane, inne są aktualne i dzisiaj.
Co oznacza słowo wigilia?
Wywodzi się ono od łacińskiego słowa „vigiliare”. Na język polski można go przetłumaczyć jako czuwanie. Tradycja czuwania przed najważniejszymi świętami sięga Starego Testamentu. Wigilia Bożego Narodzenia obchodzona jest przez chrześcijan od VII wieku. W przeszłości kolację wigilijną nazywano kutią lub postnikiem.
Zapomniane tradycje
W wiejskich domach w kącie izby ustawiano snop słomy. Wierzono, że w Wigilię dom odwiedzany jest przez dusze przodków. W związku z tym tego dnia nie wolno było prząść, tkać, szyć, aby dusze zmarłych nie zaplątały się w nici. Nie można było także wylewać wody, aby nie zamoczyć zmarłego przodka. Bardzo dbano tego dnia o zwierzęta gospodarskie. Dostawały tego dnia wyjątkową karmę.
Zwyczaje, które nie zostały zapomniane
Jednym ze zwyczajów, który nie został zapomniany jest stawianie dodatkowego nakrycia na stole. Niegdyś stawiano je z myślą o zmarłych, z czasem jednak pozostawiano je dla wędrowca, który w wigilijny wieczór może zastukać do drzwi. Niektórzy są zdania, że zostawianie pustego miejsca dla wędrowca narodziło się w okresie zaborów. Potrawy wigilijne zawsze były postne. Mimo że już kilka lat temu post został w Wigilię zniesiony, nadal wielu Polaków powstrzymuje się tego dnia od jedzenia mięsa. Nadal też pod obrusem umieszczamy sianko. Przypomina ono o ubóstwie Świętej Rodziny, jest symbolem stajenki, w której przyszedł na świat Jezus. Tradycją nadal kultywowaną jest także stawianie na stole 12 potraw. Chociaż kiedyś nie zawsze było ich właśnie 12, ale liczba potraw zawsze była nieparzysta. Potrawy przygotowywano z ryb, grzybów, maku. Najważniejszą tradycją jest jednak dzielenie się z bliskimi opłatkiem – symbolem miłości i pojednania.