Ze świętami Bożego Narodzenia nierozerwalnie wiążą się kolędy. Mimo że są to pieśni religijne, śpiewane są nie tylko w kościołach.
O historii polskich kolęd
Aż do początku XV wieku nie mieliśmy oryginalnych, własnych kolęd. Te, które wówczas śpiewano były najczęściej tłumaczeniami kolęd w języku czeskimi i łaciński. Najstarsza z zachowanych polskich kolęd powstała około roku 1424.
Zaczyna się od słów „Zdrow bądź, krolu anjelski”
Kolędy zdobyły bardzo dużą popularność dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku. Wtedy też pieśni religijne śpiewane w okresie Bożego Narodzenia zaczęto nazywać kolędami. Jedna z najpiękniejszych polskich kolęd – „W żłobie leży” – pochodzi właśnie z tego okresu. Przypuszcza się, że jej autorem jest ksiądz Piotr Skarga. Obecnie są one niezwykle popularnymi pieśniami. Płyty z kolędami bardzo chętnie wydaje wielu muzyków. Komponowane są także nowe kolędy. Wiele z nich jest śpiewanych równie chętnie jak te z XVII, czy XVIII wieku.
Najbardziej popularne polskie kolędy
Do popularnych kolęd należy wspomniana już pieśń „W żłobie leży”, która śpiewana jest na melodię nawiązującą do poloneza granego w czasie koronacji króla Władysława IV. Wszyscy znają także przynajmniej pierwsze zwrotki kolędy „Bóg się rodzi”, której autorem jest Franciszek Karpiński. Jej tekst powstał na zamówienie księżnej Izabeli Lubomirskiej. Prawdopodobnie z drugiej połowy XVII wieku pochodzi kolęda „Lulajże, Jezuniu”. Jest ona bardzo podobna do kołysanki, stąd też czasem można usłyszeć, jak mamy śpiewają ją swoim dzieciom nie tylko w okresie Bożego Narodzenia. Tekst tej kolędy znany jest także w innych europejskich krajach, między innymi we Francji. Rozmawiając o kolędach nie sposób pominąć „Cichej nocy”. To pieśń skomponowana w 1818 roku przez Josepha Mohra i Franza X. Grubera dla niewielkiej parafii w okolicach austriackiego Salzburga. Jest dzisiaj śpiewana na całym świecie, w ponad trzystu językach i dialektach. Jej polski tekst napisał Piotr Maszyński w roku 1830.
Kolędy bardzo często mylone są z pastorałkami.